Vận tải hàng không – động lực mới của xuất khẩu Việt Nam
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu thương mại quốc tế ngày càng tăng, vận tải hàng không đã trở thành “mạch máu” quan trọng của chuỗi cung ứng. Với đặc thù nhanh, chính xác và ổn định, hình thức vận tải này đặc biệt phù hợp với các mặt hàng giá trị cao, dễ hư hỏng hoặc yêu cầu khắt khe về thời gian giao hàng.
Đông Á và Đông Nam Á vốn được coi là “công xưởng của thế giới”, tập trung sản xuất các nhóm hàng như điện tử, dệt may, dược phẩm, thủy sản và thương mại điện tử xuyên biên giới. Những ngành hàng này đều có nhu cầu vận tải nhanh, giúp vận tải hàng không trở thành lựa chọn hàng đầu.
Đối với Việt Nam, giai đoạn hậu COVID-19 chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu. Các tập đoàn lớn trong lĩnh vực điện tử, công nghệ cao, dệt may, thủy sản đã coi Việt Nam là điểm đến sản xuất mới, kéo theo nhu cầu xuất khẩu tăng mạnh.
Theo số liệu tài chính 2024 – 2025, sản lượng vận tải hàng không từ Việt Nam đạt 13.873 tấn, tăng đáng kể so với các năm trước. Điều này khẳng định vai trò ngày càng lớn của vận tải hàng không trong thương mại quốc tế và cho thấy Việt Nam đang trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới logistics toàn cầu.
Các hãng lớn gia tăng hiện diện tại Việt Nam
Emirates SkyCargo – “ông lớn” khu vực Trung Đông
Emirates SkyCargo, bộ phận vận tải hàng hóa của hãng hàng không Emirates, hiện đóng vai trò then chốt trong vận tải hàng hóa từ Việt Nam. Hãng sở hữu đội bay 44 máy bay chở hàng chuyên dụng, khai thác 13 chuyến thuê bao và 311 chuyến bay chở khách mỗi tuần. Tổng công suất đạt hơn 21.000 tấn/tuần, kết nối 25 cửa ngõ khắp Đông Á và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Đặc biệt, Emirates SkyCargo duy trì tới 9 cửa ngõ trong khu vực với mật độ 44 chuyến hàng hóa mỗi tuần – mức cao nhất trong toàn mạng lưới toàn cầu. Đây là yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận nhanh chóng các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Đông.
Cathay Pacific Cargo – tăng tốc trở lại
Không chỉ Emirates, Cathay Pacific Cargo cũng quay lại thị trường Việt Nam bằng đường bay chuyên dụng tới TP.HCM. Trung bình, hãng vận chuyển gần 2.000 tấn hàng mỗi tháng, chủ yếu là điện thoại di động, dệt may, cá ngừ đại dương và trái cây nhiệt đới.
Đáng chú ý, doanh thu hàng hóa từ Việt Nam chiếm hơn 40% tổng doanh thu mảng hàng hóa của Cathay tại Đông Nam Á. Điều này chứng minh sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam và tiềm năng phát triển bền vững trong lĩnh vực vận tải hàng không.
Hợp tác Korean Air – Vietnam Airlines
Trong khi đó, Korean Air và Vietnam Airlines đã ký Biên bản ghi nhớ (MoU) về hợp tác vận tải hàng hóa, với trọng tâm là khai thác sân bay Long Thành trong tương lai. Đây là bước đi chiến lược giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics hàng không của khu vực.
Khi Long Thành đi vào hoạt động, hàng hóa Việt Nam có thể được kết nối trực tiếp tới Mỹ, châu Âu mà không cần trung chuyển qua Singapore, Hong Kong hay Bangkok, giúp tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian giao hàng.
Thách thức còn hiện hữu
Mặc dù có nhiều tín hiệu tích cực, logistics hàng không Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức.
-
Phụ thuộc vào hãng ngoại: Hiện phần lớn công suất vận tải quốc tế nằm trong tay các hãng lớn từ Trung Đông, Hong Kong, Hàn Quốc, Singapore. Các hãng nội địa như Vietnam Airlines, Vietjet, Bamboo Airways chủ yếu khai thác khoang hàng dưới thân máy bay chở khách, chưa có đội bay hàng hóa chuyên dụng quy mô lớn.
-
Hạ tầng quá tải: Các sân bay lớn như Nội Bài và Tân Sơn Nhất đều đang chịu áp lực quá tải cả về hành khách lẫn hàng hóa. Năng lực kho lạnh, kho kiểm dịch và khu logistics trong sân bay còn hạn chế, chưa theo kịp tốc độ tăng trưởng xuất khẩu.
-
Thể chế & thủ tục: Quy trình hải quan, kiểm dịch, thông quan điện tử nhiều khi còn phức tạp, gây chậm trễ trong lưu thông hàng hóa.
-
Thiếu nhân lực chất lượng cao: Ngành logistics hàng không đòi hỏi nhân sự có chuyên môn cao về quản trị chuỗi cung ứng, vận hành kho vận và công nghệ. Tuy nhiên, Việt Nam hiện vẫn thiếu hụt lực lượng này.
Nếu những hạn chế này không được giải quyết kịp thời, Việt Nam có thể rơi vào tình trạng “nghẽn cổ chai” ngay cả khi nhu cầu thị trường tăng mạnh.
Triển vọng và giải pháp
Để thực sự trở thành trung tâm logistics hàng không khu vực vào năm 2045, Việt Nam cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
-
Đẩy nhanh tiến độ sân bay Long Thành – Đây sẽ là “cú hích” quan trọng, giúp Việt Nam cạnh tranh trực tiếp với Singapore Changi hay Bangkok Suvarnabhumi.
-
Đầu tư đội bay hàng hóa chuyên dụng – Các hãng nội địa cần xây dựng đội bay chuyên chở hàng hóa, không chỉ dựa vào khoang hành lý của máy bay chở khách.
-
Hiện đại hóa kho vận và hạ tầng sân bay – Đặc biệt là hệ thống kho lạnh, kho kiểm dịch, khu logistics đạt chuẩn quốc tế.
-
Cải cách thể chế – Đơn giản hóa thủ tục hải quan, tăng cường thông quan điện tử, rút ngắn thời gian xử lý hàng hóa.
-
Phát triển nguồn nhân lực logistics – Đẩy mạnh đào tạo nhân sự chất lượng cao, áp dụng công nghệ quản lý vận tải (TMS), quản lý kho (WMS) và AI vào chuỗi cung ứng.
-
Khuyến khích đầu tư tư nhân và hợp tác quốc tế – Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp logistics nội tham gia sâu vào mạng lưới vận tải toàn cầu.
Kết luận
Sự tham gia ngày càng nhiều của các hãng vận tải hàng không quốc tế cùng những thỏa thuận hợp tác mới đang mở ra cho Việt Nam cơ hội vàng để trở thành trung tâm logistics hàng không của châu Á.
Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần giải quyết đồng bộ các thách thức về hạ tầng, thể chế và nhân lực. Khi chủ động được năng lực vận tải và khai thác lợi thế địa chiến lược, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành “cửa ngõ” vận tải hàng không toàn cầu, góp phần đưa hàng hóa Made in Vietnam vươn xa hơn nữa trên bản đồ thương mại quốc tế.
XEM THÊM:
Việt Nam – Trung tâm logistics mới của Đông Nam Á
Logistics thương mại điện từ – Cạnh tranh không còn ở sản phẩm mà là ở vận chuyển
Vận chuyển đào mai an toàn, nhanh chóng, uy tín, giá rẻ