Hạ tầng đang hoàn thiện nhanh và nhu cầu tăng mạnh giúp Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm vận tải hàng hóa hàng không của khu vực vào giai đoạn 2028–2030.
Hạ tầng hàng không bứt tốc
Tại hội thảo trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Logistics Việt Nam 2025 (VILOG) chiều 1/8, ông Ben Anh – Tổng giám đốc ITL – dự báo Việt Nam có thể trở thành hub vận tải hàng hóa hàng không trong 5 năm tới, thậm chí chỉ 3 năm nếu tiến độ thuận lợi. ITL hiện đại diện cho hơn 22 hãng hàng không, khai thác hơn 300 chuyến bay hàng hóa mỗi tuần.
Theo ông, động lực đầu tiên đến từ hạ tầng. Sân bay Long Thành dự kiến cơ bản hoàn thành trong năm nay và vận hành từ 2026. Ở phía Bắc, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình vừa được phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, với công suất 1,6 triệu tấn hàng hóa năm 2030 và 2,5 triệu tấn vào 2050.
Cả hai sân bay sẽ có khu công viên logistics liền kề và kết nối đường bộ trực tiếp tới khu công nghiệp, cảng biển.
Nhu cầu vận tải hàng hóa tăng mạnh
Việt Nam đang là cứ điểm sản xuất lớn tại châu Á. Lượng hàng hóa hàng không mỗi năm đạt 1,2 triệu tấn, cao hơn Malaysia (900.000 tấn) và Philippines (600.000 tấn). Tốc độ tăng trưởng hai con số giúp Việt Nam được dự báo sẽ vượt Thái Lan trong 2 năm tới.
Số liệu của Cục Hàng không Việt Nam cho thấy 6 tháng đầu năm, sản lượng hàng hóa đạt 695.700 tấn, tăng 14,6% so với cùng kỳ 2024. Trong đó, thị trường quốc tế tăng 17,7%, đạt 580.000 tấn.
Ông Ben Anh nhận định Gia Bình có triển vọng trở thành hub đầu tiên vì nhu cầu hàng hóa khu vực phía Bắc đang cao hơn, chiếm 65% cả nước. Nơi đây tập trung nhiều nhà máy điện tử, công nghệ cao, vốn ưu tiên vận chuyển bằng đường hàng không.
Điều kiện để trở thành “hub” hàng không
Hạ tầng và nhu cầu chưa đủ để một quốc gia trở thành trung tâm vận tải hàng hóa hàng không. Cần thêm các yếu tố sau:
-
Mạng lưới hãng hàng không rộng: phải là căn cứ hoạt động của nhiều hãng quốc tế.
-
Chính sách bầu trời mở: tạo điều kiện cho hãng bay nước ngoài hoạt động.
-
Thủ tục hải quan nhanh: ưu tiên trung chuyển, môi trường thương mại tự do.
-
Hệ thống công nghệ logistics đồng bộ: kết nối hãng bay, kho bãi, hải quan và vận chuyển mặt đất.
Đặc biệt, quy trình xử lý hàng hóa mặt đất cần chuẩn hóa và rút ngắn thời gian, nhất là với hàng giá trị cao như linh kiện điện tử, dược phẩm, và thương mại điện tử.
Bài học từ các “hub” hàng không quốc tế
-
Incheon (Hàn Quốc): dựa trên nền sản xuất công nghệ cao, Khu kinh tế tự do IFEZ và hợp tác công – tư. Là căn cứ của Korean Air, top 3 hãng vận tải hàng hóa lớn nhất thế giới.
-
Hong Kong: thành công nhờ chính sách cởi mở, hạ tầng hiện đại, quy trình xử lý hiệu quả, vị trí gần khu vực vịnh lớn Trung Quốc.
-
Singapore: dù không có sản xuất lớn nhưng là hub nhờ hạ tầng kết nối vượt trội, chính sách hải quan thân thiện, và hệ sinh thái “Cargo Village” cùng nền tảng số hóa mạnh mẽ CACC.
Lợi thế “đi sau” của Việt Nam
Theo kế hoạch chuyển đổi số và phát triển bền vững ngành hàng không giai đoạn 2024–2030, Cục Hàng không đặt mục tiêu Việt Nam lọt nhóm hàng đầu ASEAN với 3 trung tâm vận tải hành khách và hàng hóa.
Các chuyên gia cho rằng Việt Nam có lợi thế “đi sau” khi có thể học hỏi mô hình thành công và áp dụng công nghệ xanh hóa, số hóa nhanh chóng.
Ông Ben Anh lưu ý hai điểm cần cải thiện: chính sách hải quan, trung chuyển thân thiện hơn, và thiếu hãng hàng không vận tải hàng hóa chuyên dụng – được xem là nút thắt lớn hiện nay.
XEM THÊM:
Việt Nam – Trung tâm logistics mới của Đông Nam Á
Logistics thương mại điện từ – Cạnh tranh không còn ở sản phẩm mà là ở vận chuyển
Vận chuyển đào mai an toàn, nhanh chóng, uy tín, giá rẻ