RỦI RO THƯỜNG GẶP TRONG LOGISTICS VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

Logistics đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hoạt động thương mại, sản xuất và vận chuyển hàng hóa toàn cầu. Tuy nhiên, quá trình logistics lại tiềm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng, chi phí và uy tín của doanh nghiệp. Nếu không nhận diện sớm và có biện pháp phòng tránh, doanh nghiệp có thể chịu thiệt hại lớn về tài chính, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng ngày càng phức tạp.

Bài viết này sẽ tổng hợp những rủi ro phổ biến nhất trong logistics, đồng thời đưa ra giải pháp phòng tránh hiệu quả, giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành và hạn chế tổn thất.

1. Các rủi ro thường gặp trong logistics

RỦI RO THƯỜNG GẶP TRONG LOGISTICS VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

1.1. Rủi ro chậm tiến độ giao hàng

Đây là rủi ro phổ biến nhất trong logistics, xảy ra ở mọi công đoạn từ kho bãi, vận chuyển, thông quan đến giao hàng.

Nguyên nhân:

• Thủ tục hải quan kéo dài, thiếu chứng từ.

• Tắc nghẽn tại cảng hoặc sân bay.

• Thiếu phương tiện vận chuyển.

• Lịch tàu bay thay đổi vì thời tiết.

• Hệ thống giao thông bị ùn tắc.

Hậu quả:

• Hàng đến trễ, ảnh hưởng khách hàng.

• Doanh nghiệp bị phạt hợp đồng.

• Mất uy tín, giảm năng lực cạnh tranh.

1.2. Rủi ro hư hỏng, biến dạng hàng hóa

Hàng hóa bị va đập, móp méo, ẩm mốc, vỡ… là vấn đề nhiều doanh nghiệp thường xuyên gặp phải.

Nguyên nhân:

• Đóng gói không đúng quy chuẩn.

• Bốc xếp không chuyên nghiệp.

• Hàng dễ vỡ nhưng không dán nhãn cảnh báo.

• Môi trường vận chuyển thay đổi (độ ẩm, nhiệt độ).

Hậu quả:

• Mất giá trị hàng hóa, tăng tỷ lệ đổi trả.

• Ảnh hưởng dây chuyền sản xuất hoặc kinh doanh.

• Tốn chi phí xử lý và bồi thường.

1.3. Rủi ro thất lạc hàng hóa

Hàng bị mất trên đường vận chuyển – tuy tỷ lệ thấp nhưng hậu quả lớn.

Nguyên nhân:

• Sai sót trong quá trình kiểm đếm.

• Mất mát trong quá trình trung chuyển.

• Rủi ro trộm cắp, đặc biệt với hàng giá trị cao.

• Ghi nhãn sai hoặc thiếu thông tin.

Hậu quả:

• Thiệt hại tài chính trực tiếp.

• Phát sinh tranh chấp và khiếu nại.

• Giảm niềm tin của doanh nghiệp và khách hàng.

1.4. Rủi ro về chứng từ và thủ tục pháp lý

Chứng từ trong logistics rất đa dạng: invoice, packing list, C/O, vận đơn… chỉ cần sai một chi tiết nhỏ cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Nguyên nhân:

• Nhân viên thiếu kinh nghiệm.

• Điền sai thông tin hoặc thiếu chứng từ.

• Quy định từng quốc gia liên tục thay đổi.

• Quy trình kiểm tra không chặt chẽ.

Hậu quả:

• Hàng bị giữ tại cảng.

• Chậm thông quan, phát sinh phí lưu kho – lưu bãi.

• Bị phạt vi phạm hành chính.

1.5. Rủi ro về an ninh vận tải

Trong vận tải đường bộ, đường biển, đường hàng không… đều có nguy cơ gặp sự cố an ninh.

Nguy cơ phổ biến:

• Tai nạn giao thông.

• Cháy nổ.

• Trộm cắp hoặc tấn công hàng hóa.

• Khủng bố (với hàng không quốc tế).

1.6. Rủi ro thiên tai và yếu tố môi trường

Thời tiết xấu, bão lũ, động đất, mưa lớn… có thể làm đình trệ vận tải, gây hỏng hóc hoặc khiến lịch trình thay đổi.

Đặc biệt, những tuyến đường biển quốc tế dễ bị ảnh hưởng bởi:

• Áp thấp nhiệt đới.

• Bão lớn.

• Sương mù dày đặc.

• Biển động mạnh.

1.7. Rủi ro do năng lực hạn chế của nhà cung cấp dịch vụ logistics

Doanh nghiệp lựa chọn đối tác logistics giá rẻ nhưng thiếu chuyên môn có thể dẫn đến nhiều vấn đề:

Ví dụ:

• Không có hệ thống tracking.

• Nhân viên bốc xếp không chuyên nghiệp.

• Hệ thống kho bãi xuống cấp.

• Xe vận chuyển cũ kỹ, hay hỏng hóc.

2. Giải pháp phòng tránh rủi ro trong logistics

2.1. Lựa chọn đơn vị logistics uy tín

Đây là yếu tố quan trọng nhất để giảm rủi ro.

Lưu ý khi chọn:

• Có kinh nghiệm trong lĩnh vực bạn vận chuyển.

• Cung cấp tracking minh bạch.

• Hợp đồng rõ ràng, có điều khoản bồi thường.

• Hệ thống kho – vận tải hiện đại.

• Được khách hàng đánh giá tốt.

2.2. Kiểm tra và tối ưu đóng gói

Đóng gói đúng tiêu chuẩn giúp giảm đến 70% rủi ro hư hỏng.

Nguyên tắc:

• Sử dụng thùng carton 3–5 lớp.

• Dùng mút xốp, bubble wrap cho hàng dễ vỡ.

• Dán nhãn “Hàng dễ vỡ”, “Không lật ngửa”, “Chống ẩm”.

• Đối với hàng lạnh: sử dụng thùng xốp + đá khô.

2.3. Chuẩn bị đầy đủ và chính xác chứng từ

Hãy kiểm tra ít nhất 2–3 lần trước khi nộp cho hải quan hoặc hãng vận chuyển.

Cần đảm bảo:

• Thông tin invoice – packing list trùng khớp.

• Mã HS chính xác.

• Giấy phép kiểm định (nếu có).

• Kiểm tra quy định nhập khẩu của quốc gia đích.

2.4. Mua bảo hiểm hàng hóa

Đây là giải pháp bảo vệ hàng hóa trong trường hợp:

• Thất lạc.

• Hỏng hóc.

• Cháy nổ.

• Tai nạn.

• Giao trễ do sự cố khách quan.

Tùy theo giá trị hàng, doanh nghiệp có thể mua bảo hiểm cơ bản hoặc mở rộng.

2.5. Xây dựng quy trình quản lý rủi ro logistics

Doanh nghiệp nên có checklist quản lý rủi ro theo từng giai đoạn:

Bao gồm:

• Kiểm tra hàng trước khi giao.

• Ghi nhận số lượng, hình ảnh, tình trạng.

• Theo dõi tracking thường xuyên.

• Báo cáo sự cố ngay khi phát hiện.

• Ký nhận đầy đủ khi giao hàng.

2.6. Chủ động cập nhật thông tin thời tiết – chính sách – thông quan

Việc nắm bắt kịp thời các thông tin như:

• Cảng tắc nghẽn.

• Lịch tàu bay thay đổi.

• Bão lớn.

• Chính sách kiểm tra hải quan mới.

2.7. Đào tạo đội ngũ nhân sự logistics chuyên nghiệp

Con người là yếu tố quyết định chất lượng vận hành.

Doanh nghiệp cần đào tạo về:

• Quy trình chứng từ.

• Kỹ năng đóng gói – bốc xếp.

• Kiến thức pháp luật – hải quan.

• Kỹ năng xử lý tình huống.

Kết luận

Rủi ro trong logistics là điều không thể tránh khỏi, nhưng hoàn toàn có thể hạn chế tối đa nếu doanh nghiệp nhận diện đúng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Từ việc lựa chọn đối tác uy tín, tối ưu đóng gói, chuẩn bị chứng từ đầy đủ cho đến đào tạo nhân sự – tất cả đều góp phần xây dựng một chuỗi cung ứng an toàn, minh bạch và tối ưu.

Xem thêm tại:
Dịch vụ vận chuyển tài liệu đi Hồng Kong từ HCM giá rẻ bất ngờ