Xu hướng mới trong logistics hàng không: Tự động hóa, IoT và thương mại điện tử thúc đẩy air cargo

1. Bối cảnh phát triển logistics hàng không trong kỷ nguyên mới

Trong những năm gần đây, logistics hàng không đã trở thành trụ cột quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt khi nhu cầu vận chuyển nhanh chóng, chính xác và an toàn ngày càng tăng. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử quốc tế, cùng với xu hướng toàn cầu hóa và yêu cầu giao hàng “siêu tốc”, đã tạo động lực lớn để ngành logistics hàng không chuyển mình. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nhất hiện nay không chỉ là tốc độ vận chuyển, mà còn là cách ngành này ứng dụng công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng tính minh bạch cho khách hàng.

Ba xu hướng nổi bật có ảnh hưởng sâu rộng tới logistics hàng không bao gồm: tự động hóa quy trình, theo dõi lô hàng bằng IoT (Internet of Things), và sự bùng nổ thương mại điện tử thúc đẩy air cargo. Đây không chỉ là những thay đổi mang tính kỹ thuật, mà còn là chiến lược sống còn để doanh nghiệp logistics thích ứng và bứt phá trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.

2. Tự động hóa trong logistics hàng không – Giải pháp nâng cao tốc độ và giảm chi phí

2.1. Vai trò của tự động hóa

Tự động hóa đã trở thành một trong những yếu tố cốt lõi của logistics hiện đại. Trong logistics hàng không, tự động hóa không chỉ giới hạn ở việc sử dụng máy móc trong bốc xếp hàng hóa, mà còn mở rộng đến các công đoạn như: quản lý đơn hàng, xử lý chứng từ điện tử, phân loại hàng hóa, kiểm tra an ninh, và điều phối lịch bay.

Ứng dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) và RPA (Robotic Process Automation) cho phép giảm thiểu các sai sót trong quy trình chứng từ, đồng thời rút ngắn thời gian thông quan. Các sân bay quốc tế lớn như Singapore Changi, Dubai International hay Incheon (Hàn Quốc) đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống băng chuyền tự động, robot bốc xếp, và kho thông minh để tối ưu tốc độ xử lý hàng hóa.

2.2. Lợi ích của tự động hóa trong logistics hàng không

• Tăng tốc độ xử lý: Thời gian bốc xếp, phân loại và vận chuyển hàng hóa được rút ngắn đáng kể.

• Giảm chi phí nhân công: Các công việc thủ công tốn nhiều lao động nay được thay thế bằng máy móc và hệ thống điều khiển tự động.

• Tăng tính minh bạch: Quy trình tự động được số hóa, dễ dàng kiểm tra và giám sát.

• Nâng cao độ chính xác: Giảm rủi ro sai sót trong cân nặng, nhãn mác hay chứng từ vận đơn.

2.3. Thách thức của tự động hóa

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng đầu tư vào tự động hóa đòi hỏi chi phí lớn, đồng thời cần sự đồng bộ giữa các hệ thống tại sân bay, hãng vận chuyển và doanh nghiệp logistics. Ngoài ra, việc đào tạo nhân lực để vận hành hệ thống tự động cũng là một thách thức không nhỏ.

3. Theo dõi lô hàng bằng IoT – Xu hướng công nghệ tạo ra tính minh bạch

3.1. IoT trong logistics hàng không là gì?

IoT (Internet of Things) là công nghệ kết nối các thiết bị thông minh qua Internet để thu thập và chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực. Trong logistics hàng không, IoT được ứng dụng để theo dõi vị trí, nhiệt độ, độ ẩm, áp suất và tình trạng hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển.

Ví dụ, một kiện hàng dược phẩm cần bảo quản lạnh có thể được gắn cảm biến IoT để gửi tín hiệu cảnh báo ngay khi nhiệt độ vượt ngưỡng an toàn. Điều này giúp doanh nghiệp logistics chủ động xử lý sự cố, giảm thiểu thiệt hại và tăng niềm tin cho khách hàng.

3.2. Lợi ích của IoT trong logistics hàng không

• Theo dõi thời gian thực (real-time tracking): Khách hàng và doanh nghiệp đều có thể biết chính xác lô hàng đang ở đâu, tình trạng ra sao.

• Đảm bảo chất lượng hàng hóa: IoT giúp giám sát các yếu tố quan trọng như nhiệt độ, độ ẩm – đặc biệt hữu ích với dược phẩm, thực phẩm tươi sống và hàng điện tử.

• Nâng cao an toàn: Cảm biến IoT có thể phát hiện rung chấn, va đập, hoặc mở trái phép container/hàng hóa.

• Phân tích dữ liệu: Dữ liệu từ IoT giúp doanh nghiệp tối ưu tuyến đường, dự đoán rủi ro và cải thiện dịch vụ.

3.3. Ứng dụng thực tế

Các hãng vận chuyển lớn như DHL, FedEx, UPS đã triển khai IoT trong logistics hàng không với dịch vụ cung cấp mã QR, RFID, và ứng dụng di động cho phép khách hàng theo dõi lô hàng ngay trên điện thoại. Ở châu Á, nhiều startup logistics cũng đang đầu tư mạnh vào giải pháp này để cạnh tranh.

4. Thương mại điện tử thúc đẩy air cargo – Cú hích tăng trưởng mạnh mẽ

4.1. Tác động của thương mại điện tử

Sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới đã thay đổi hoàn toàn diện mạo logistics hàng không. Nếu trước đây, hàng không chủ yếu phục vụ vận chuyển hàng có giá trị cao, khối lượng nhỏ (như linh kiện điện tử, vàng bạc, tài liệu quan trọng), thì ngày nay, nhu cầu giao nhận hàng tiêu dùng, thời trang, mỹ phẩm, thực phẩm ngày càng lớn.

Các sàn thương mại điện tử quốc tế như Amazon, Alibaba, Shopee, Lazada đều yêu cầu dịch vụ vận chuyển nhanh, chính xác, thời gian giao hàng tối đa 3 – 7 ngày, điều mà vận tải biển khó đáp ứng. Chính vì vậy, air cargo trở thành lựa chọn ưu tiên hàng đầu.

4.2. Số liệu minh chứng

Theo báo cáo của IATA (Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế), hơn 65% đơn hàng thương mại điện tử xuyên biên giới được vận chuyển bằng đường hàng không. Riêng giai đoạn 2020 – 2023, thương mại điện tử đã góp phần giúp air cargo duy trì mức tăng trưởng hai con số, bất chấp khó khăn từ đại dịch COVID-19.

4.3. Xu hướng mới từ thương mại điện tử thúc đẩy air cargo

• Gia tăng chuyến bay chuyên dụng cho e-commerce: Nhiều hãng hàng không mở tuyến bay riêng để phục vụ đơn hàng thương mại điện tử.

• Mô hình fulfillment toàn cầu: Doanh nghiệp thương mại điện tử xây dựng kho trung chuyển gần sân bay quốc tế để rút ngắn thời gian vận chuyển.

• Tối ưu dịch vụ last-mile: Kết nối chặt chẽ giữa logistics hàng không và dịch vụ giao hàng nội địa, đảm bảo giao tận tay khách hàng trong thời gian ngắn.

5. Triển vọng và giải pháp cho doanh nghiệp logistics hàng không

Để thích ứng với xu hướng mới, doanh nghiệp logistics hàng không cần:

1. Đầu tư tự động hóa: Từng bước áp dụng RPA, AI, robot bốc xếp và hệ thống kho thông minh.

2. Ứng dụng IoT: Tích hợp cảm biến và hệ thống theo dõi lô hàng vào dịch vụ để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

3. Liên kết với thương mại điện tử: Xây dựng giải pháp logistics chuyên biệt cho e-commerce, kết nối hệ thống đặt hàng trực tuyến với hệ thống vận tải hàng không.

4. Tăng cường hợp tác quốc tế: Liên kết với các hãng hàng không, sân bay và công ty logistics toàn cầu để mở rộng mạng lưới.

5. Đào tạo nguồn nhân lực: Nhân sự phải am hiểu công nghệ mới, sẵn sàng vận hành hệ thống tự động hóa và IoT.

6. Kết luận

Xu hướng tự động hóa, IoT và thương mại điện tử thúc đẩy air cargo đã và đang định hình tương lai của logistics hàng không toàn cầu. Đây không chỉ là công nghệ hỗ trợ, mà là nền tảng để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mang đến dịch vụ nhanh hơn, minh bạch hơn và tối ưu chi phí hơn.

Trong kỷ nguyên số, chỉ những doanh nghiệp logistics hàng không nào biết tận dụng sức mạnh công nghệ và xu thế thương mại điện tử toàn cầu mới có thể đứng vững và phát triển mạnh mẽ trên thị trường quốc tế.

XEM THÊM:

Việt Nam – Trung tâm logistics mới của Đông Nam Á

Logistics thương mại điện từ – Cạnh tranh không còn ở sản phẩm mà là ở vận chuyển

Vận chuyển đào mai an toàn, nhanh chóng, uy tín, giá rẻ